Szumy uszne – fizjoterapia, leczenie i przyczyny

Szumy uszne polegają na słyszeniu dźwięków, które nie pochodzą ze źródła zewnętrznego. Pojawia się wrażenie szumu, brzęczenia, dzwonienia w uszach. Szumy uszne powodują dyskomfort, stres i trudności w codziennym funkcjonowaniu, wymagają leczenia.

Czym są szumy uszne?

Szumy uszne są subiektywnym odczuciem, które polega na słyszeniu różnego rodzaju dźwięków w jednym lub w obu uszach, mimo braku zewnętrznego źródła dźwięku. Pacjenci mówią o słyszalnym szumie, buczeniu, szumieniu, syczeniu, trzaskaniu. 

Rodzaje szumów usznych

Wyróżnia się kilka rodzajów szumów usznych. Podstawowy podział wyróżnia:

  • Szumy obiektywne (szumy fizjologiczne) słyszy zarówno pacjent, jak i specjalista, osoba wykonująca badanie. Są to szumy pulsacyjne o rytmicznej, synchronizującej się z rytmem serca częstotliwości. Źródło dźwięków udaje się zlokalizować, pochodzi z wnętrza ciała, jest słyszalne w badaniu stetoskopem czy też podczas osłuchiwania uchem. 
  • Szumy subiektywne słyszy wyłącznie pacjent, występują częściej niż szumy obiektywne. Związane są ze schorzeniami lub z naturalnym uszkodzeniem narządu słuchu w związku z wiekiem. 
Szumy uszne

Przyczyny szumów usznych

W przypadku wystąpienia dolegliwości warto szukać przyczyn szumów usznych. Poniżej zostały wymienione czynniki, które mogą przyczynić się do wystąpienia szumów usznych: 

  • nadmiar woskowiny w uchu,
  • uraz ucha wewnętrznego,
  • uszkodzenia słuchu, niedosłuch,
  • infekcja,
  • skutki uboczne leków,
  • dysfunkcja błędnika,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • miażdżyca,
  • choroby reumatyczne,
  • choroby endokrynologiczne, np. nadczynność tarczycy,
  • choroby układu nerwowego, np. stwardnienie rozsiane,
  • nowotwory,
  • zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego,
  • napięcie mięśni stawów skroniowo – żuchwowych,
  • napięcie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego,
  • stres,
  • hałas,
  • starszy wiek.

W przypadku wystąpienia szumów usznych warto skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Wykona badanie, zostanie zlecona szersza diagnostyka. Przyczyny szumów mogą być zarówno trywialne, jak i poważne. Leczenie, czas rozpoczęcia działania od wystąpienia objawów, odgrywają istotną rolę w powrocie pacjenta do zdrowia.

Objawy szumów usznych

Pierwszym objawem szumów usznych jak sama nazwa sugeruje jest przeważnie usłyszenie, zarejestrowanie dźwięku szumu.  Pozostałe rozpoznawalne objawy/dźwięki to: 

  • świst,
  • pulsowanie,
  • trzaskanie,
  • pisk,
  • brzęczenie,
  • dzwonienie,
  • cykanie.

Szumom usznym towarzyszą również:

  • stres,
  • stany lękowe,
  • bóle głowy,
  • wzmożone napięcie. 

Leczenie szumów usznych

Ścieżkę leczenia należy rozpocząć od wizyty u lekarza, który zbierze dokładny wywiad medyczny, rozpocznie diagnostykę. Potrzebna jest odpowiednia ścieżka diagnostyczna, by wiedzieć, w jaki sposób pomóc, wesprzeć pacjenta. Obecnie dostępne są metody pozwalające podnieść jakość życia pacjentów.

Stymulacja akustyczna ucząca ignorowania szumów (tinnitus retraining therapy)

Akustyczne metody wspierają pacjentów z szumami w następujący sposób:

  • W metodzie habituacji, tj. oswajania dźwięków, pacjent poprzez stymulację dźwiękową jest stopniowo przyzwyczajany do szumów oraz ignorowania ich. W terapii stosowane są dźwięki pochodzące np. z urządzeń domowych – wentylatorów, komputerów. Dźwięki te mogą stłumić szumy.
  • Czasem pomocny jest aparat słuchowy – tłumi szumy uszne i służy nie tylko osobom z niedosłuchem. W artykule o niespecyficznych metodach wykorzystywanych w terapii szumów usznych jest mowa, że założenie aparatu słuchowego przynosi 60% skuteczność zmniejszenia stopnia percepcji szumu usznego. 
  • Używana jest również technika aktywnego słuchania odwracająca uwagę. W terapii tej wykorzystywane są np. muzyka, słuchowisko. 

Relaksacja sposobem na dbanie o siebie

Relaksacja jest stanem wyciszenia i uspokojenia, w którym organizm jest odprężony, umysł wolny od stresu. Głębokie oddychanie, joga, ćwiczenia pomagają w zredukowaniu poziomu stresu, który może pogłębiać szumy uszne. Ponadto muzyka relaksacyjna, odgłosy natury wspierają poczucie spokoju i zmniejszają świadomość szumów usznych. Relaksacji mogą towarzyszyć: aktywność fizyczna, masaż, hobby. Relaksacja jest czasem odpoczynku. 

Leczenie szumów usznych

Fizjoterapia w leczeniu szumów

Fizjoterapia może być jednym ze sposobów wspierania pacjentów skarżących się na szumy uszne. Metody zostają dobrane do kondycji i możliwości pacjentów. Fizjoterapia pomoże zmniejszyć ilość szumów w przypadku szumów usznych powstałych np. z powodu:

  • napięcia mięśni, 
  • zmian zwyrodnieniowych,
  • ekstrakcji trudnej ósemki.

Pacjent powinien zostać zdiagnozowany przez lekarza (rodzinnego, laryngologa, stomatologa), fizjoterapia działa wspierająco. Działania fizjoterapeuty to zmniejszenie napięcia, terapia stomatologiczna, rozluźnianie mięśniowo – powięziowe.

Szumy uszne rehabilitacja kręgosłupa szyjnego

Rozwój technologiczny przyczynił się do częstych dolegliwości kręgosłupa szyjnego, co stanowi wyzwanie dla terapeutów i samych badanych. Pacjenci zgłaszają różne dolegliwości w obrębie zarówno szyi jak i głowy. Są to bóle głowy, kręgosłupa, szumy uszne. W górnej części ciała występują silne napięcia mięśni: czworobocznego grzbietu, karku, mostkowo – obojczykowo – sutkowego, pochyłych szyi. Napięcie mięśni skutkuje dociskiem tętnicy szyjnej, której odgałęzienia odchodzą do uszu, twarzy, stawu skroniowo – żuchwowego. Szum jest słyszalny z powodu docisku do innych struktur. Celem procesu terapeutycznego jest przywrócenie funkcji i ruchomości kręgosłupa, zniwelowanie bólu odcinka szyjnego, napięciowego głowy oraz szumów usznych. Najczęściej stosowane metody to: ćwiczenia fizyczne, masaż, terapia ciepłem i zimnem.

Szumy uszne rehabilitacja kręgosłupa szyjnego

Fizjoterapia stomatologiczna również przychodzi z pomocą

Na dysfunkcje stawów skroniowo – żuchwowych wpływ mają m.in.: stres, leczenie ortodontyczne, choroby reumatyczne, ekstrakcje zębów (szczególnie zatrzymanych). Czynniki te doprowadzają do nadmiernego napięcia mięśni odpowiedzialnych za żucie, mimikę. Usunięcie zęba zatrzymanego wymaga interwencji chirurgicznej. Każda ingerencja chirurgiczna jest związana ze zmianą ciśnień w strukturze, w obrębie której działa. Co niesie dalsze konsekwencje. Dysfunkcje żuchwy objawiają się: bólem zdrowych zębów, zgrzytaniem, trzeszczeniem, przeskakiwaniem stawu, bólem napięciowym głowy, szumami usznymi. Fizjoterapeuta stosuje techniki manualne – pracuje masażem transbukalnym, tj. technikami wewnątrz jamy ustnej. Rozluźnia napięcie mięśni: żwacza, skrzydłowego bocznego, dwubrzuścowego, jarzmowego, śmiechowego. 

blank

Masaż powięzi, czyli co to jest powięź i co ma wspólnego z szumami usznymi

Powięź jest złożoną strukturą otaczającą mięśnie, struktury kostne oraz narządy wewnętrzne. Stanowi barierę ochronną dla organizmu. Dolegliwości ze strony powięzi mogą wynikać z nadmiernego stresu czy wysiłku, napięcie mięśni prowadzi do różnych dolegliwości.  Masaż powięzi polega na rozluźnieniu oraz rozciąganiu powięzi za pomocą technik takich jak głaskanie, uciskanie, ugniatanie. Masaż łagodzi ból, zmniejsza napięcie mięśniowe, poprawia krążenie. Masażem powięzi można rozluźnić mięsień skroniowy, czepiec ścięgnisty.

Terapia punktów spustowych

W ciele znajdują się punkty spustowe, które podczas ruchu, nacisku reagują większym bólem niż w ich okolicach. Terapia punktów spustowych jest często stosowana jako uzupełnienie innych technik fizjoterapeutycznych, np. masażu. Zadaniem terapeuty jest znalezienie punktów poprzez palpację, wyczucie napiętych mięśni. Fizjoterapeuta uciska odnalezione napięte struktury, a następnie rozciąga je. Może to spowodować chwilowy ból, ale docelowo przynosi ulgę pacjentom, którym dokuczają bóle głowy czy szumy uszne.

Terapia wisceralna

Podczas terapii wisceralnej terapeuta ręcznie manipuluje narządami wewnętrznymi w obrębie jamy brzusznej, takimi jak jelita, wątroba, trzustka, aby poprawić ich funkcjonowanie. Technika polega na delikatnym i precyzyjnym naciskaniu, dotykaniu i masowaniu mięśni, tkanek wewnętrznych, co ma na celu poprawienie elastyczności narządów, uwolnienie ich z napięć. Nerw błędny odpowiada m.in. za funkcjonowanie jamy brzusznej. W przypadku napięć może przekazywać zaburzone sygnały w układzie nerwowym, w organizmie, zakłócone objawy jak np. szumy uszne. Terapia wisceralna może wspomóc leczenie takich dolegliwości.

Terapia wisceralna

Szumy uszne rehabilitacją wspierane – podsumowanie

Szumy uszne to przykra dolegliwość, utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Pacjenci z takimi trudnościami powinni odbyć wizytę u lekarza, zatroszczyć się o swój styl życia, o chwilę odpoczynku. Przez osobę badającą zostanie przeprowadzony wywiad medyczny, zostaną zlecone badania oceniające np. zdolność słyszenia. Dostępne są kliniki szumów usznych wspierające pacjentów. Należy pamiętać, że są sytuacje, w których fizjologicznie pojawiają się skłonności do szumów. Np. osoby ze zwężonym kanałem usznym mogą mieć problem z usunięciem całkowitym woskowiny, w takim przypadku zalecana jest wizyta u laryngologa. Z pomocą przychodzi również fizjoterapia, jednakże uwzględniając przyczyny, z powodu których szumy powstają. Stosowane są metody takie jak: rehabilitacja kręgosłupa szyjnego, fizjoterapia stomatologiczna czy terapia wisceralna. Fizjoterapeuci pracują również w okolicach uszu. Terapia powinno być łączona, prowadzona zarówno przez lekarza jak i fizjoterapeutę. Pacjent powinien zadbać o styl życia, ograniczać stres, zmęczenie, ograniczać hałas. 

Źródła:

  1. “Niespecyficzne metody wykorzystywane w terapii szumów usznych – przegląd wybranych technik” Rafał Milner, Monika Lewandowska, Małgorzata Ganc
  2. “Szumy” Jolanta Szymańska, Wiesław Dubielis, Agnieszka Koszuta
  3. https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nosa–gardla–uszu-i-krtani,szumy-uszne-moga-oznaczac-powazne-problemy-zdrowotne–lista-ich-przyczyn-jest-dluga,artykul,70726090.html
blank

Więcej informacji:

Natalia opis

Natalia Żurawska

Fizjoterapia Ortopedyczna, stomatologiczna

My w Social Media: