Uszkodzenie stożka rotatorów – przyczyny, leczenie

Spis treści

Urazy dotyczące tej grupy mięśniowej to nie tylko kontuzje sportowców, osób prowadzących aktywny tryb życia. Zagrożenie uszkodzenia stożka rotatorów wzrasta wraz z wieku. Na przestrzeni lat powstające zmiany zwyrodnieniowe w obrębie barku, te przyczyniają się do stopniowego uszkodzenia więzadeł i ścięgien obręczy barkowej. Dodając do tego zwiększające się z wiekiem ryzyko upadku, ukazuje nam dość częsty schemat powstawania kontuzji pierścienia rotatorów.

Stożek rotatorów – co to jest?

Inaczej nazywany pierścieniem rotatorów to grupa ścięgien, w których skład wchodzą:

mięsień nadgrzebieniowy, mięsień podgrzebieniowy, mięsień podłopatkowy oraz mięsień obły mniejszy. Struktura ta otacza staw barkowy, głównie okolice stawu ramienno – łopatkowego. Główną funkcją stożka rotatorów jest stabilizacja głowy kości ramiennej w stawie, unoszenie ramienia, ruchy obrotowe w stawie (rotacje).

Uszkodzenia stożka rotatorów

Tego typu uszkodzenia należą do najczęstszych przypadłości stawu barkowego. Największy odsetek ludzi doświadcza zwyrodnieniowe uszkodzenie stawu barkowego. Przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów można upatrywać również u osób, wykonujących powtarzalne czynności unoszenie ramienia. Dotyczy to w szczególności pewnej grupy sportowców oraz grupy zawodowej.

Uszkodzenia stożka rotatorów związane z uprawianiem sportu

Sportowcy narażeni na kontuzje z grupy uszkodzeń stożka rotatorów to przede wszystkim: koszykarze, siatkarze, piłkarze ręczni, pływacy dotyczy to również tenisistów. Do urazów tego typu dochodzi również na siłowni. Zbyt duże obciążenia, bez odpowiedniego przygotowania czy rozgrzewki, również mogą przyczynić się do urazów.

Uszkodzenie stożka rotatorów a charakter pracy

Tutaj również upatrujemy zawodów związanych z powtarzalnymi czynnościami wykonywanymi rękami uniesionymi w górze. Są to szczególnie prace remontowo budowlane, malowanie sufitów, układanie płytek, szeroko rozumiane prace na budowie, prace w ogrodzie przy pielęgnacji drzew.

 

Uszkodzenie stożka rotatorów – 2 typy

Wyróżniamy dwa typu uszkodzeń pierścienia rotatorów. W wyniku urazu – uszkodzenie nagłe, często doświadczamy tego w sporcie, ale również w trakcie upadku czy dźwignięcia. Uszkodzenie przewlekłe – związane z występowaniem zmian zwyrodnieniowych.

Uszkodzenie nagłe

Jako kontuzja w trakcie aktywności fizycznej, upadek na wyprostowaną kończynę górną oraz w trakcie dźwignięcia, unoszenia ciężkiego przedmiotu na uniesionej prostej ręce z jednoczesnym mechanizmem rotacji. Ból barku występuje wtedy od razu podobnie jak osłabienie siły mięśniowej. Urazowy może towarzyszyć obrzęk, ocieplenie ramienia, a także zmniejszony zakres ruchu w stawie.

Uszkodzenie przewlekłe

Związane z chorobą zwyrodnieniową rozwijającą się w stawie barkowym. Na przebiegu przeciążeń, a nawet infekcji w stawie barkowym mogą tworzyć się stany zapalne. Proces zapalny sprzyja powstawaniu złogów wapnia w ścięgnie co osłabia je i może objawiać się silnym bólem. Zwyrodnienia ścięgien pierścienia rotatorów obserwuje się u połowy osób po 70 roku życia. Część tych osób funkcjonuje bez bólu, nie zdając sobie sprawy z problemu. Z czasem może wystąpić ból, związany z degeneracją ścięgien związanych ze starzeniem się, zużywaniem stawu.

Przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów

Oprócz wspomnianych wyżej sytuacji związanych z uszkodzeniem mechanicznym na przebiegu urazu sportowego czy sytuacyjnego i chorobą zwyrodnieniową, wyróżnić możemy czynnik genetyczny oraz wiek. Kształt wyrostka barkowego ma wpływ na uszkodzenie ścięgien pierścienia rotatorów. Jest to rzadka przypadłość w budowie anatomicznej, ale haczykowaty kształt wyrostka barkowego wpływa zarówno na uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów jak i jest charakterystyczny dla zespołu ciasnoty podbarkowej. Czynnikami ryzyka jest również wiek powyżej 60 roku życia. Sam wiek nie tyle jest przyczyną, a ilość zwapnień, które możemy znaleźć w stawie ramiennym może pretendować do urazów stożka. Oprócz tego zwiększa się prawdopodobieństwo uszkodzenia jak i nawet całkowitego zerwania stożka rotatorów podczas upadku w tym wieku.

Objawy uszkodzenia stożka rotatorów

Objawy te są niewątpliwie bardzo bolesne i uciążliwe. Rzadko pozwalają na normalne funkcjonowanie. Najbardziej charakterystyczne objawy uszkodzenia to:

  • ból zlokalizowany wewnątrz stawu
  • brak możliwości leżenie i spania na chorym boku
  • obniżenie siły mięśniowej
  • zmniejszony zakres ruchu, w szczególności do ruchów: rotacja zewnętrzna, zgięcia, odwiedzenia
  • utrudnione wykonywanie czynności dnia codziennego tj. czesanie włosów, zapinanie stanika, założenie ręki na głowę czy szyję, sięganie czegoś z górnej półki
  • słyszalne dźwięki podczas ruchu w stawie: trzaski, krepitacje
  • tkliwość okolicy przyczepów mięśni stożka rotatorów
  • może wystąpić ocieplenie oraz zaczerwienienie barku
  • objaw bolesnego łuku (objaw charakterystyczny dla konfliktu podbarkowego),  ból pojawia się w środkowej fazie odwodzenia ramienia (od 30 do około 120 stopni) i zanikający na końcu ruchu.
  • w silnych uszkodzeniach stożka rotatorów występuje zjawisko pseudo paraliżu. Pacjent nie jest w stanie wykonywać żadnego ruchu ręką.

Rozpoznanie uszkodzenia stożka rotatorów

Podstawową diagnostyki jest przede wszystkim wywiad lekarski. Jeśli pacjent trafi najpierw do gabinetu fizjoterapeuty, oczywiście zostanie z nim przeprowadzona również dokładna analiza problemu poprzez zebranie dokładnego wywiadu. Po tym dokonuje się testów klinicznych na poszczególne struktury mięśniowe. Aby potwierdzić uraz oraz ocenić stopień uszkodzenia uszkodzenia stożka rotatorów niezbędne jest wykonanie badań obrazowych. Do najbardziej powszechnych należy badanie USG. Badanie ultrasonograficzne jest niezwykle ważne, ponieważ daje możliwość oceny wielu struktur : skład stożka rotatorów, mięsień naramienny, stan zapalny kaletki podbarkowej, ocene przestrzeni podbarkowej, torebkę stawową, a także sprawdzenia struktur dynamicznie, w trakcie ruchu ramienia. Wstępną ocenę ramienia pod USG dokonujemy również w naszych gabinecie fizjoterapeutycznym. Narzędzie jest o tyle wartościowe, że dzięki niemu jesteśmy w stanie określić czy pacjent może poddać się od razu rehabilitacji czy niezbędna będzie interwencja lekarza. W zależności od stopnia uszkodzenia stożka rotatorów proponowany jest inny schemat leczenia. Jeśli w obrazie USG pojawi się coś niepokojącego pacjent może zostać zakwalifikowany do dalszego badania obrazowego. W tym przypadku badanie rozszerza się o diagnostykę RTG (zdjęcie rentgenowskie) lub MRI (rezonans magnetyczny). W obu przypadkach lekarz wskaże przyczynę dalszej diagnostyki. Do najczęstszych wskazań jest potrzeba dokładnej oceny struktur  nerwowych oraz naczyniowych ramienia, barku. Badanie rezonansem czy RTG jest szczególnie potrzebne, jeśli lekarz ortopeda widzi wskazanie do leczenia operacyjnego. Decyzję o formie leczenia pierścienia rotatorów zależy od stopnia uszkodzenia jego ścięgien, częstości nawracania objawów i postępów leczenia zachowawczego. Decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje wyłącznie lekarz.

Leczenie zachowawcze

Klasyfikacja sposobu leczenia zależy od mechanizmu urazu. Jak wspomnieliśmy wyżej wyróżniamy dwie główne przyczyny urazów stożków rotatorów : wynikającą z urazu, kontuzji lub na przebiegu choroby zwyrodnieniowej. Oba patomechanizmy urazu kwalifikują się do leczenia zachowawczego, jeśli nie wywołują ogromnego bólu, ograniczenia zakresu ruchu i zmniejszenia siły mięśniowej. Jeśli te objawy występują lekarz ortopeda może zdecydować o leczeniu operacyjnym.

Farmakoterapia w leczeniu uszkodzeń stożka rotatorów

Jeśli urazowi towarzyszy silny ból z obecnym stanem zapalnym kaletki podbarkowej, należy w pierwszej kolejności wygasić dokuczający stan zapalny. Lekarz zapisuje wtedy niesteroidowe leki przeciwzapalne w formie doustnej i maści. Może zlecić unieruchomienie w postaci temblaka. W przypadku utrzymującego się stanu zapalnego i braku zmniejszenia się dolegliwości bólowych lekarz może wykonać iniekcje dostawową w postaci zastrzyku ze sterydem (blokada). Stosowane jest to jednak jako ostateczność.

Fizykoterapia w leczeniu uszkodzeń stożka rotatorów

Leczenie fizykalne jest polecane również jako pierwszy etap procesu leczenia uszkodzeń stożka rotatorów. Szczególnie pomocne są metody leczenia takie jak:

  • krioterapia – chłodzenie,
  • jonoforeza – wprowadzony przez prąd stały lek zmniejszający stan zapalny,
  • laser – zmniejsza stan zapalny,
  • po wyprowadzeniu rotatorów barku ze stanu zapalnego, warto zastosować przezskórną elektrolizę mięśni.

 

Rehabilitacja zachowawcza

 

Fizjoterapia daje wiele możliwości wyleczenia barku po uszkodzeniu stożka rotatorów. Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, bo nie jest to szybka droga, trwać może nawet 6 miesięcy. Decyzja o przeprowadzeniu rehabilitacji zachowawczej opiera się na różnych czynnikach, takich jak stopień uszkodzenia, objawy pacjenta, aktywność fizyczna oraz preferencje lekarza. Zazwyczaj stosuję się ją przy niewielkim stopniu zerwania. Fizjoterapia barku w przypadku uszkodzenia w większym stopniu, może być również stosowana jako zachowawcza np. jako przygotowanie obręczy barkowej do zabiegu operacyjnego.

 

Celem nadrzędnym fizjoterapii stawu barkowego, niezależnie czy przygotowujesz się do zabiegu operacyjnego, czy chcesz jej uniknąć będzie przede wszystkim zastosowanie terapii manualnej, technik energizacji mięśniowych oraz odpowiednich ćwiczeń.

 

  1. W pierwszej fazie leczenia zachowawczego musimy zlikwidować zrosty, napięcie mięśniowe, a także ból powstałe na skutek stanu zapalnego w obrębie barku.
  2. Kolejnym elementem pracy będzie wzmocnienie osłabionych mięśni i ustabilizowanie obręczy barkowej.
  3. Wszystko to ma wpłynąć na poprawę ruchomości w stawie, zwiększyć zakres ruchu barku.
  4. Jednocześnie będziemy pracować nad poprawą stabilizacji barku. Czyli zabezpieczyć Cię, przed ponownym uszkodzeniem. Najlepiej tutaj sprawdzą się ćwiczenia propriocepcji czy treningu stabilizacji.

 

Ćwiczenia

 

Pierwszą nadrzędną informacją jaką powinieneś tu uzyskać to NIE LECZ SIĘ SAM. Jeśli doznałeś urazu, nie korzystaj z uniwersalnych ćwiczeń dostępnych w internecie. Można narobić sobie dużo kłopotu. Trening przy uszkodzeniu stożka rotatorów jest dostosowany do stopnia jego uszkodzenia, stopnia wytrenowania pacjenta, etapu w jakim aktualnie się stosuje (inny zestaw ćwiczeń będzie w fazie ostrej, inny gdy już najgorszy ból minie). W naszym gabinecie fizjoterapii ortopedycznej pracujemy tak, że po każdej wizycie wychodzisz zaopatrzony w pakiet ćwiczeń i wiesz jak dalej postępować. Oczywiście możemy poprowadzić Cię krok po kroku wspierając naszą obecnością podczas każdego treningu. W naszym zespole mamy trenera medycznego, który może kontrolować i prowadzić Cię przez każdy trening. Ćwiczenia są w procesie leczenia uszkodzenia rotatorów barku są równie istotne jak odpowiednio poprowadzona terapia manualna.

Leczenie operacyjne

 

Do operacji kieruje lekarz ortopeda. To on na podstawie wywiadu, badania i badań obrazowych decyduje i kwalifikuje o leczeniu operacyjnym mięśni stożka rotatorów. Najczęściej na operacje kieruje się pacjentów dwóch grup:

  • pacjentów z uszkodzeniem stożka rotatorów, które powstało na skutek urazu lub/i zmian degeneracyjnych mięśni stożka rotatorów
  • pacjentów, u których ból zaburza prawidłowe funkcjonowanie, a dodatkowo występuje ograniczenie ruchu barku i osłabienie siły mięśni obręczy barkowej, ramienia, przedramienia

 

Metoda artoskopowa

 

Obecnie najczęściej wybieraną metodą leczenia operacyjnego przez chirurgów, jest ta artoskopowa. Z pomocą kamery wchodzi się w staw i dokonuje się przyszycia naderwanych ścięgien mięśni stożka rotatorów od ich przyczepu, czyli guzka większego kości ramiennej.

Po zabiegu ręka zostaje unieruchomiona na okres 4 – 6 tygodni. Czekamy w tym czasie na zrost przyszytego przyczepu z kością. W tej fazie możemy już wdrożyć fizjoterapię. Fizjoterapia w tym okresie polegać będzie jedynie na likwidacji zrostów powstałych przy zabiegu, a także na ćwiczeniach izometrycznych z wykorzystaniem drugiej strony ciała. Leczenie usprawniające zaczynamy po zdjęciu unieruchomienia. Wtedy wchodzimy z rehabilitacją, która potrwać może nawet do pół roku.

 

Jeśli Twój stan zdrowia pozwala na uniknięcie zabiegu operacyjnego, to warto. Każdy zabieg niesie za sobą ryzyko powikłań. Jeśli nie musisz poddać się operacji warto zainwestować swój czas w kompleksową rehabilitację i cieszyć się pełną ruchomością stawu bez ingerencji chirurga. W przypadku kiedy musisz poddać się leczeniu operacyjnemu, przygotujemy Cię do niego jak najlepiej.  W naszym centrum fizjoterapii zadbamy o Twój bark. Przeprowadzimy przez każdy etap rehabilitacji krok po kroku. Jeśli jesteś jeszcze przed diagnozą, uszkodziłeś sobie staw, przyjdź pomożemy ustalić przyczynę Twoich dolegliwości. Dzięki USG możemy kontrolować na bieżąco postępy rehabilitacji, tak abyś czuł się pewnie na każdym jej etapie. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i rozpocząć kompleksową rehabilitację swojego stawu ramiennego.

blank

Fizjoterapeuta

Natalia od 8 lat tworzy Fizjo In Touch walcząc ze skutkami siedzącego trybu życia. Jest odpowiedzią na ból towarzyszący Ci w ciągu dnia.