Bark zamrożony z ang. frozen shoulder to choroba kompleksu barkowego, w której dochodzi do unieruchomienia stawu barkowego na przebiegu stanu zapalnego. Pierwszym objawem jakiego doświadcza pacjent to ból barku, stopniowo dochodzi do ograniczenia ruchomości, z czasem dolegliwości bólowe zmniejszają się. Mniejszy ból idzie często równolegle z coraz gorszą ruchomością poprzez znaczne ograniczenie zakresu ruchomości. Leczenie zamrożonego barku polega na farmakoterapii (niesteroidowe leki przeciwzapalne) i rehabilitacji zamrożonego barku.
Zamrożony bark – objawy
Charakterystyczne dla zamrożonego barku jest występowanie tzw. czterech faz. Na skutek silnego stanu zapalnego dochodzi do obkurczenia błony maziowej stawu ramiennego, co w efekcie prowadzi do silnego bólu i stopniowego ograniczenia ruchomości w stawie. Ograniczenie ruchomości może być tak silne, że będzie ograniczać codzienne funkcjonowanie. Objawy zamrożonego barku:
- Ograniczenie ruchu rotacji zewnętrznej, odwiedzenia (ruchu do boku) oraz rotacji wewnętrznej (ruch zapinania stanika)
- Stały ból (głównie staw ramienny) utrzymujący się powyżej 2 tygodni, rzadko występuje promieniowanie bólu
- Ból w trakcie leżenia na chorym barku
- Ostre kłucia pojawiające się w skrajnych ruchach (na końcach zakresu ruchu)
- Sztywność w barku po nocy
Fazy zamrażania barku:
- Pierwsza faza – pojawia się zapalenie torebki stawowej, stopniowo zanika ruchomość barku oraz występuje ból w obrębie barku, głównie w okolicy przyczepu mięśnia naramiennego. Stopniowo zmniejsza się ruchomość stawu w ruchach : odwiedzenia, zgięcia i rotacji wewnętrznej.
- Druga faza – stan zapalny torebki stawowej nadal się utrzymuje, ból występuje na podobnym poziomie lub większym oraz coraz bardziej ograniczony w ruchach staw barkowy.
- Trzecia faza – to faza zamrażania gdzie zakres ruchomości w chorym barku jest znikomy. Ból w tej fazie zaczyna słabnąć co często pacjenci traktują jako znak ustępowania dolegliwości. Zapalenie torebki może już nie być widoczne w obrazie USG.
- Czwarta faza to tzw. faza odtajania. Ból znika tutaj całkowicie, jednak ograniczenia ruchomości pozostają znaczne. Stan ten możemy nazwać zamrożonym barkiem.
Faza zamrażania może trwać 3 – 6 miesięcy, bark może zostać “zamrożony” od sześciu miesięcy do nawet 3 lat. Obserwuje się, że zespół zamrożonego barku w tym czasie cofa się. Warto jak najszybciej skonsultować swój problem u ortopedy, hamowanie objawów i zmniejszenie konsekwencji stanu zapalnego może przynieść również rehabilitacja barku.
Diagnostyka zamrożonego barku
Wywiad jest najważniejszy. Obraz kliniczny pacjenta jest w tym wypadku bardzo charakterystyczny. W diagnostyce zamrożonego barku stosuje się badania obrazowe celem wykluczenia innych dolegliwości ze strony kompleksu barkowego.
Wykonuje się RTG – wyklucza się inne patologie, złamania, zwapnienia – obraz barku zamrożonego w badaniu rtg najczęściej jest prawidłowy. W ortopedii wykonuje się również badanie USG celem potwierdzenia stanu zapalnego torebki stawowej stawu barkowego. W niektórych przypadkach, w niejednoznacznym obrazie lekarz ortopeda może zlecić wykonanie tomografu komputerowego lub rezonansu magnetycznego. Nie jest jednak to rutynowe badanie w zespole zamrożonego barku. Coraz więcej gabinetów fizjoterapeutycznych, w tym nasz jest wyposażone w aparat USG. W przypadku, gdy pacjent zgłasza się z bólem barku, fizjoterapeuta wykonuje badanie USG, dzięki czemu może rozpocząć od razu od celowanej terapii z pacjentem.
Zamrożony bark – przyczyny
Przyczyny powstawania tego typu dolegliwości nie są do końca znane. My obserwujemy dwa typy pacjentów, którzy zgłaszają się z zamrożonym barkiem. Taki profil pacjenta opisuje również nomenklatura.
Profil pacjenta z zamrożonym barkiem nr.1
Kobiety w średnim wieku 40 – 50 lat, niekoniecznie w okresie menopauzalnym. Większość przypadków pośród tych kobiet ma choroby towarzyszące, głównie zaburzenia hormonalne. Pacjentki, które trafiają do nas z objawami zamrożonego barku chorują głównie na cukrzycę lub niedoczynność tarczycy. Nie ma dowodów naukowych potwierdzających powiązanie z zamrożonego barku z cukrzycą, natomiast cukrzyca (zwłaszcza typu I) występuje bardzo często w badaniach jako jedna z chorób współwystępująca u osób z dolegliwościami zamrożonego barku.
Profil pacjenta z zamrożonym barkiem nr.2
Pacjenci zgłaszają łagodną kontuzje barku i jest to głównie domena mężczyzn. Panowie zgłaszają przeciążenie podczas prac domowych czy w ogródku po czym występuje ból barku. W początkowej fazie ból jest silny, utrudnia leżenie na tym barku. Z czasem dolegliwości bólowe zmniejszają się, ale zmniejsza się zakres ruchomości.
Schorzenie to nadal pozostaje zagadką dla specjalistów z zakresu ortopedii oraz chirurgów. Badania nie podają jednoznacznej przyczyny powstawania choroby. Większość przypadków pojawia się nagle bez uzasadnionego powodu. Nie ma również dowodów naukowych potwierdzających ryzyko pojawienia się zamrożonego barku u sportowców.
Zamrożony bark – leczenie
Ze względu na to, że choroba ta najczęściej ustępuje samoistnie u zdecydowanej większości przypadków, metody leczenia sprowadzają się głównie do leczenia zachowawczego. Niekiedy jednak przebieg choroby jest na tyle uciążliwy, że wykorzystuje się bardziej inwazyjny proces leczenia w drodze do uzyskania pełnej ruchomości i życia bez bólu.
Leczenie zachowawcze zamrożonego barku
Lekarz podaje najczęściej leki przeciwzapalne czy w formie doustnej czy dostawowej. Do zaleceń lekarza również należą : zimne okłady, stosowanie zimna, np. krioterapię, ograniczenie wysiłku fizycznego, rzadko proponuje stosowanie unieruchomienia. Ortopedia pokazuje również znaczną poprawę przy stosowaniu fizjoterapii i ćwiczenia na zamrożony bark.
Terapia Manualna w leczeniu zamrożonego barku
Fizjoterapia tego schorzenia to przede wszystkim terapia manualna. Stosuje się tutaj ćwiczenia na zakres ruchu, delikatne rozciągania okolicznych struktur (np. klatka piersiowa, kompleks barkowy), a także praca na punktach spustowych i powięzi. Fizjoterapia zamrożonego barku to długoterminowa rehabilitacja. Niech Cię nie zwiedzie fakt, że dolegliwość ta odejdzie samoistnie. Rehabilitację należy stosować nie tylko, dlatego, żeby poprawić obecny stan. Wprowadzając w leczenie odpowiednią fizjoterapię przede wszystkim skracasz czas życia w dolegliwościach. Odpowiednio szybkie wdrożenie terapii oraz ćwiczeń może zatrzymać proces choroby. Fizjoterapeuci nie pracują tylko na samym stawie ramienno – łopatkowym, gdzie proces chorobowy dotyka najbardziej. Odpowiednia terapia manualna to praca na całej obręczy barkowej, z samą łopatką, żebrami, a także kręgosłupem zwłaszcza w obrębie odcinka szyjnego oraz piersiowego. Zadaniem terapii manualnej jest przede wszystkim poprawa elastyczności tkanek oraz zwiększenie zakresu ruchomości w stawie. Terapeuta likwiduje również wzmożone napięcie mięśni. Dochodzi do niego na skutek stanu zapalnego w torebce stawowej, a tym bólu. Unieruchomienie, brak możliwości poruszania barkiem również przyczynia się do powstawania nadmiernych napięć w obręczy barkowej. Aby utrzymać efekt terapii, konieczne będzie zaangażowanie pacjenta. Niezbędna będzie jego praca w domu. Wykonywanie zaleconych ćwiczeń czy treningu jest bezwzględnym wskazaniem jako element autoterapii. Techniki wykonywane w domu, mają przede wszystkim na celu utrzymanie efektu osiągniętego podczas terapii. Jest to niezwykle ważne, aby osiągać progres z wizyty na wizytę.
Leczenie falą uderzeniową zamrożonego barku
Zdarza się, że pacjenci otrzymują wskazanie od lekarza specjalisty na falę uderzeniową. Jest to bezpieczny, nieinwazyjny sposób likwidowania wielu schorzeń. I tutaj, w przypadku zamrożonego barku znajdzie swoje zastosowanie. Leczenie falą uderzeniową ma przede wszystkim na celu zlikwidowanie dolegliwości bólowych. I jako leczenie stanu zapalnego ma bardzo dobre rezultaty. Jednak nic nie zastąpi odpowiedniego treningu. Tak właśnie powinno wyglądać leczenie pacjenta z zamrożonym barkiem. Stosowanie terapii w procesie likwidowania bólu równolegle z ćwiczeniami wpływającymi na przywrócenie zakresu ruchu.
Zamrożony bark leczenie operacyjne
Zabieg chirurgiczny w tym przypadku to ostateczność. Stosuje się w przypadku, kiedy metody zachowawcze nie przynoszą rezultatu, a dolegliwości bólowe nie pozwalają prawidłowo funkcjonować pacjentowi. Artroskopia stawu barkowego, bo taką metodę stosuje się najczęściej, polega na przecięciu torebki stawowej. Ta metoda wybierana jest zazwyczaj u osób młodych, aktywnych sportowo, kiedy czas jest kluczowy i nie mogą sobie pozwolić na długotrwałe unieruchomienie. Trzeba sobie zdawać jednak sprawę, z tego, że jest to metoda inwazyjna. Każdy zabieg chirurgiczny niesie za sobą ryzyko powikłań. O takim postępowaniu zadecyduje lekarz prowadzący w zależności od stanu pacjenta.
Zamrożony bark – zestaw ćwiczeń do wykonania w domu
Etiologia powstawania tego schorzenia nie jest do końca znana. Nie możemy zatem mówić o żadnej profilaktyce. Zawsze dobrym wyborem jest ruch i aktywność fizyczna. Jeśli jednak doświadczasz bólu barku, objawy pasują Ci do zespołu zamrożonego barku zgłoś się jak najszybciej do specjalisty celem dobrania odpowiedniego kierunku leczenia. Poniższe ćwiczenia są dobrym rozwiązaniem podczas oczekiwania na wizytę u lekarza ortopedy czy fizjoterapeuty. Stosując je, nie zrobisz sobie krzywdy, a może zminimalizować zwiększenie się ograniczenia ruchomości w stawie.
Internet jest pełen informacji. Najważniejsze to nie diagnozować się samodzielnie. Oddaj swoje zdrowie w ręce specjalistów, tak aby jak najszybciej osiągnąć Twój powrót do zdrowia. Nasi specjaliści w dziedzinie fizjoterapii ortopedycznej na co dzień pracują z pacjentami z tego typu schorzeniami. Potrafimy określić plan terapeutyczny, ustalić krok po kroku program postępowania w Twoim przypadku.
Ćwiczenia – rozruszaj swoje barki
Aktywność ta ma na celu poprawę zakresu ruchomości. Pamiętaj! Ćwiczenia wykonuj zawsze bez bólu. Jeśli nie jesteś w stanie wykonać go bez bólu – skonsultuj się ze swoim fizjoterapeutą bądź lekarzem i dobierz odpowiedni trening do Twoich dolegliwości.
Sprzęt wykorzystywany do ćwiczeń: guma theraband o najmniejszym naciągu lub elastyczne rajstropy czy leginsy, piłka średnica minimum 20cm.
- Pozycja wyjściowa: wykonaj klęk podparty. Zwróć uwagę, aby Twoje dłonie znalazły się bezpośrednio pod barkami, a kolana pod biodrami.
Ruch: wykonaj ruch jak do ukłonu japońskiego, nie odrywając dłoni od podłogi. Wykonuj ruch tylko w bezpiecznym, bezbolesnym zakresie ruchu. Dążysz do tego, aby przykleić pośladki do Twoich pięt. Wykonaj 6-10 razy w 3,4 seriach z 1 minutową przerwą.
Pozycja końcowa: pośladki spoczywają na piętach.
2. Pozycja wyjściowa: jw – wykonaj klęk podparty. Zwróć uwagę, aby Twoje dłonie znalazły się bezpośrednio pod barkami, a kolana pod biodrami.Między dłoniei chwyć gumę theraband długości 1,5 – 2m lub elastyczne rajstopy.
Ruch: wykonaj odwiedzenie (ruch do boku) jednej ręki do maksymalnego zakresu. Wzrokiem i głową podążasz za odwodzącą ręką. W dłoni trzymasz gumę, która naciąga się wraz z odległością. Podczas ruchu powierzchnia dolna dłoni skierowana jest w kierunku Twojej twarzy. W końcowym zakresie wykonaj ruch dłoni do boku. Wróć kierując znowu dłoń do swojej twarzy. Wykonaj 5-8 razy na stronę, w 2 seriach, z 1 minutową przerwą.
Pozycja końcowa: powrót do pozycji wyjściowej.
3. Pozycja wyjściowa: siad podparty, z ugiętymi kolanami. Dłonie powinny znaleźć się pod barkami, skierowane w stronę przeciwną do Twojego ciała. Pośladki spoczywają na podłożu. Kolana ugięte na około 130 stopni.
Ruch: przesuń pośladkami w kierunku stóp, nie odrywając dłoni od podłoża. Jeśli jest to dla Ciebie zbyt proste, nie przesuwaj pośladkami po podłożu a delikatnie je unieś. Wykonaj 6-10 razy w 3,4 seriach z 1 minutową przerwą.
Pozycja końcowa: pośladki jak najbliżej pięt. Maksymalne zgięcie stawów kolanowych.
4. Pozycja wyjściowa: stoisz przed ścianą. Umieść piłkę na wysokości klatki piersiowej. Zdrową kończynę położ jako pierwszą na piłce. Kolejno połóż rękę chorą.
Ruch: Dociśnij piłkę swoim ciężarem ciała. Wykonuj ruch w czterech kierunkach świata (góra, dół, oba boki) tocząc piłką – chora ręka spoczywa na zdrowiej i wykonujemy bierne ruchy chorą ręką. Wykonaj 4 powolne ruchy w każdą stronę, powtórz całość 3razy z 1 minutową przerwą.
Pozycja końcowa: powrót do pozycji wyjściowej.
Podsumowanie terapii w zespole zamrożonego barku
Zespół – bo zamrożony bark nie objawia się jednym charakterystycznym objawem, a szeregiem dolegliwości. Praca, którą musimy włożyć i my fizjoterapeuci i lekarze wymaga złożoności procesu leczenia. Czas ma tu ogromne znaczenie. Odpowiednio wczesna interwencja w postaci dobrania leczenia farmakologicznego i rehabilitacji daje gwarancję szybszego powrotu do zdrowia i życia bez ograniczeń. Fizjoterapia to dobra alternatywa do leczenia operacyjnego, które może nieść za sobą konsekwencję. Wybierając współpracę z fizjoterapeutami z naszego zespołu możesz liczyć na kompleksową opiekę zarówno w procesie terapii manualnej jak i dobraniu odpowiedniego treningu i ćwiczeń. Ważna jest dla nas współpraca z lekarzem, aby jak najszybciej przynieść Tobie ulgę w bólu. Pamiętaj, im szybciej zostanie wdrożona terapia, tym osiągniesz powrót do pełnej sprawności w krótszym czasie.